ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ

Μαθησιακές Δυσκολίες

Γενικευμένος όρος, ο οποίος αναφέρεται σε μια ετερογενή ομάδα προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία της μάθησης και της κατανόησης της ομιλίας, της γραφής, της ανάγνωσης και των μαθηματικών. Μαζί με τις Μαθησιακές Δυσκολίες μπορεί να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης, συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μια Μαθησιακή Δυσκολία. Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ταξινομούνται ως εξής:

Διαταραχή της Ανάγνωσης – Δυσλεξία: Η δυσλεξία ορίζεται συνοπτικά ως σοβαρή καθυστέρηση στην κατάκτηση του γραπτού λόγου ενώ δεν υπάρχει νοητικό ή αισθητηριακό έλλειμμα ή ψυχιατρική διαταραχή και οι ευκαιρίες για εκπαίδευση είναι επαρκείς. Στα παιδιά με δυσλεξία παρατηρείται συχνά δυσκολία στο να διακρίνουν διαφορετικές λέξεις, οι οποίες όμως έχουν μεγάλο αριθμό γραμμάτων Προφέρουν λανθασμένα τα φωνήεντα ενώ διαβάζουν καθρεπτικά τις λέξεις (π.χ. μπάλα->λάμπα). Επίσης, παρεμβάλουν άσχετα φωνήματα όταν διαβάζουν (π.χ. τεραπέζι) και αντικαθιστούν λέξεις με άλλες παρόμοιας σημασίας (π.χ. σκοτεινός->μαύρος). Επιπλέον αντικαθιστούν παρόμοια σχηματικά γράμματα (π.χ. ζ->ξ)ενώ δυσκολεύονται στην ανάγνωση πολυσύλλαβων λέξεων. Διαβάζουν αργά, χάνουν τη γραμμή καθώς διαβάζουν και δεν κατανοούν το κείμενο που διαβάζουν καθώς. Τέλος, παραλείπουν και αντιμεταθέτουν γράμματα μέσα στην λέξη, ενώ προσθέτουν, αντιμεταθέτουν ή παραλείπουν και συλλαβές.

Διαταραχή των μαθηματικών – Δυσαριθμησία: Αναφέρεται συνήθως σε δυσκολία εκμάθησης μαθηματικών εννοιών. Τα παιδιά με δυσαριθμησία παρουσιάζουν δυσκολία στην κατανόηση μαθηματικών εννοιών στις οποίες βασίζονται συγκεκριμένες αριθμητικές πράξεις και δυσκολεύονται στο να κάνουν βασικούς μαθηματικούς υπολογισμούς. Επίσης υπάρχει δυσκολία στην στοίχιση των αριθμών κατά την διεξαγωγή αριθμητικών υπολογισμών αλλά και στην αποστήθιση των πινάκων του πολλαπλασιασμού. Επιπλέον δυσκολεύονται στο να κάνουν νοερές πράξεις και ειδικά πράξεις με κλάσματα ενώ υπάρχει δυσκολία στο να μετατρέψουν μια μεγαλύτερη μονάδα σε μια μικρότερη (π.χ. κιλό->γραμμάρια). Κάνουν συχνά λάθη στις οικονομικές τους συναλλαγές, παραλείπουν, προσθέτουν, αντικαθιστούν, αντιμεταθέτουν αριθμούς όταν διαβάζουν ή γράφουν, δυσκολεύονται με τις έννοιες του χρόνου, του προσανατολισμού και της μουσικής. Αντίθετα με τη δυσλεξία, όπου παρατηρούνται δυσκολίες στις ακουστικές, αντιληπτικές και λεκτικές δεξιότητες, στη δυσαριθμησία υπάρχει έλλειμμα στις οπτικοχωρικές και οπτικο-αντιληπτικές δεξιότητες.

Διαταραχή της γραπτής έκφρασης – Δυσγραφία: Η δυσγραφία είναι η δυσκολία που παρουσιάζει κάποιος στον γραπτό λόγο και εμφανίζεται κυρίως με δυσανάγνωστη γραφή, πολλαπλά γραμματικά και ορθογραφικά λάθη, μη τήρηση κενού ανάμεσα στις λέξεις και δυσκολία σύνθεσης κειμένου. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά συχνά δεν ευθυγραμμίζουν επαρκώς τις λέξεις πάνω στο χαρτί, χρησιμοποιούν κεφαλαία γράμματα ανάμεσα σε μικρά και γράφουν ακατάστατα με αποτέλεσμα οι λέξεις να είναι δυσανάγνωστες. Επίσης, κάνουν αντικαταστάσεις τύπου ε->3,ρ->9 και δυσκολεύονται πολύ στο να γράψουν ορθογραφημένα κάνοντας ασταθή λάθη. Κόβουν τις λέξεις και καταργούν τα μεταξύ τους όρια ενώ χρησιμοποιούν τηλεγραφική μορφή στον γραπτό λόγο, με περιορισμένο λεξιλόγιο. Επιπλέον, τα γράμματά τους παρουσιάζουν ανομοιόμορφο μέγεθος, ο ρυθμός γραφής τους είναι αργός και δεν χρησιμοποιούν σημεία στίξης και χρόνους. Έχουν δυσκολίες στη σύνταξη και τη γραμματική ενώ δεν βάζουν τόνους ή παρατονίζουν.

Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς: Σε αυτήν εμπίπτουν οι περιπτώσεις στις οποίες τα διάφορα διαγνωστικά κριτήρια δεν πληρούνται σε πληρότητα ώστε να ισχύει μία από τις 3 πρώτες κατηγορίες. Η κατηγορία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει δυσκολίες και στους τρεις τομείς(ανάγνωση, μαθηματικά, γραφή), οι οποίες από κοινού παρεμποδίζουν σημαντικά τη σχολική επίδοση, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, της μετρηθείσας νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία.Σε όλες τις ανωτέρω κατηγορίες σημαντικό είναι και το φορτίο της κίνησης αλλά και του αισθητηριακού προφίλ. Συγκεκριμένα, παρουσιάζουν δυσκολία στο γραφοκινητικό συντονισμό, στη λαβή και τη σύλληψη αντικειμένων και στο χειρισμό μολυβιού και ψαλιδιού. Ευρύτερα, παρουσιάζουν συχνά αδεξιότητα αλλά και δυσκολία συμμετοχής σε ομαδικό παιχνίδι καθώς εμφανίζουν αργούς ρυθμούς εκτέλεσης δραστηριοτήτων (π.χ. αργό ξεκίνημα). Επιπλέον επηρεάζεται ο χωροχρονικός προσανατολισμός καθώς φαίνεται να μην έχουν σωστή αντίληψη του χώρου, όπως τις έννοιες «δεξιά»/»αριστερά». Επιπλέον προβλήματα εμφανίζονται στον οπτικοχωρικό συντονισμό καθώς και στην οπτική και ακουστική μνήμη. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τα σχήματα, τα μεγέθη, τα χρώματα και τις ποσότητες. Επίσης, εμφανίζουν προβλήματα στη στάση σώματος και την αισθητηριακή διάκριση (π.χ.  δεν αντιλαμβάνεται τι κρατάει εκτός αν το κοιτάξει). Τέλος, εμφανίζει ασύνηθες υψηλό ή χαμηλό επίπεδο διέγερσης, κουράζεται εύκολα και συχνά δε δείχνει ενδιαφέρον για τον κόσμο γύρω του. Όλα τα παραπάνω επηρεάζουν άμεσα και τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής του.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ): Αποτελεί σύνδρομο που αναφέρεται σε άτομα τα οποία αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες με την προσήλωση της προσοχής τους σε μία δραστηριότητα ενώ ενδέχεται, παράλληλα, να εμφανίζουν σωματική υπερδραστηριότητα. Ειδικότερα τα άτομα με ΔΕΠ-Υ χαρακτηρίζονται από απροσεξία, αδεξιότητα, δυσκολίες στην αφοσίωση στις σχολικές υποχρεώσεις ή τη συμμόρφωση σε υποδείξεις. Η διαταραχή μεταφράζεται ως ανικανότητα ρύθμισης της συμπεριφοράς. Συχνά, σχετίζεται με αρνητικές επιδόσεις στο σχολείο και ελλείμματα στη μάθηση και στην επικοινωνία.