ΓΝΩΣΙΑΚΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ (CBD)

Το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα (ΓΣΔ) αποτελεί ένα σύγχρονο ψυχοπαιδαγωγικό πρόγραμμα, που συνδυάζει τη θεατρική τέχνη με αρχές και θεραπευτικές τεχνικές κλάδων της Ψυχολογίας. Είναι βασισμένο σε επιστημονική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Trinity College Dublin της Ιρλανδίας από τη Δρ. Χάρις Καρνέζη. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους τυπικής και μη τυπικής ανάπτυξης, ενώ είναι ειδικά σχεδιασμένο για την αντιμετώπιση κοινωνικών και επικοινωνιακών δυσκολιών, προβλημάτων συμπεριφοράς, φοβιών, χαμηλής αυτοεκτίμησης και εκλεκτικής αλαλίας.

Η βασική δομή του ΓΣΔ αποτελείται από 5 μέρη:
-Σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή
-Επένδυση στη φανταστική ιστορία
-Πρόβλημα
-Εμπόδια (behaviour momentum)
-Λύση

Η μέθοδος του προγράμματος είναι βιωματική, δημιουργική και ιδιαίτερα διασκεδαστική. Μέσω της δραματοποίησης δημιουργείται ένα ασφαλές πλαίσιο, εντός του οποίου οι συμμετέχοντες γίνονται πρωταγωνιστές σε συναρπαστικές ιστορίες. Το ΓΣΔ διαφέρει από το θεατρικό παιχνίδι και τα παιχνίδια ρόλων, καθώς η θεματολογία και οι επιμέρους στόχοι καθορίζονται κατόπιν αξιολόγησης του επιπέδου λειτουργικότητας και σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του κάθε παιδιού.

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος οι συμμετέχοντες έρχονται αντιμέτωποι με διάφορες δοκιμασίες, που σχεδιάζονται με γνώμονα τις εξατομικευμένες ανάγκες τους. Απώτερος σκοπός των δοκιμασιών είναι η ενίσχυση των κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, αλλά και η αντιμετώπιση προσωπικών δυσκολιών (π.χ. φοβίες, άγχη, στερεοτυπίες, αντίσταση στην αλλαγή, έλλειψη αυτοπεποίθησης). Παράλληλα, οι συμμετέχοντες ενισχύουν τις ικανότητες αναγνώρισης και κατανόησης τόσο των δικών τους συναισθημάτων, όσο και των υπόλοιπων μελών της ομάδας, ενώ έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν τις συμπεριφορές τους και τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν τους άλλους. Τέλος, το ΓΣΔ καλλιεργεί τις δεξιότητες της σκέψης, της παρατήρησης και επεξεργασίας του περιβάλλοντος, της έκφρασης ιδεών και της φαντασίας.

Το κίνητρο για την καλλιέργεια των παραπάνω δεξιοτήτων δεν βασίζεται σε εξωτερικούς ενισχυτές, αλλά στη συνειδητοποίηση της χρησιμότητάς τους. Οι συμμετέχοντες κατανοούν τη δυναμική δράσης-αντίδρασης των σχέσεων. Αντιλαμβάνονται τον τρόπο που μια διαφορετική συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικό αποτέλεσμα. Έτσι, η φυσική συνέπεια της ίδιας της συμπεριφοράς λειτουργεί ως ο μοναδικός ενισχυτής της.

Τα αποτελέσματα της εφαρμογής του ΓΣΔ, όπως αυτά προκύπτουν από τη διδακτορική μελέτη της Δρ. Χάρις Καρνέζη στο πανεπιστήμιο Trinity College Dublin της Ιρλανδίας, είναι ενθαρρυντικά ως προς την αποτελεσματικότητά του στην γενικότερη βελτίωση της κοινωνικής συμπεριφοράς των συμμετεχόντων, την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησής τους, τη μείωση στερεοτυπικών συμπεριφορών, καθώς επίσης και την επίτευξη ειδικών στόχων για το κάθε μέλος, όπως η αντιμετώπιση φοβιών και άλλων δυσλειτουργικών συμπεριφορών.