11 Oct ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
Διανύοντας την εποχή των έντονων και ταχέων αλλαγών, παρατηρείται ότι η προσαρμοστικότητα είναι πιο σημαντική από ποτέ. Δεν είναι όλα τα παιδιά το ίδιο προσαρμοστικά και ευέλικτα στις αλλαγές του περιβάλλοντός τους. Μεγάλη μερίδα παιδιών χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να νιώσουν άνετα σε νέα μέρη ή με νέα πράγματα και ανθρώπους. Πιθανόν να έχουν συναισθηματικά ξεσπάσματα όταν γίνονται αλλαγές στη ρουτίνα τους ή όταν έχουν να αντιμετωπίσουν εκπλήξεις, ή μπορεί να νιώθουν άβολα όταν εντάσσονται σε νέες δραστηριότητες και ασχολίες. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν παιδιά που είναι πολύ πιο ευέλικτα και δε φαίνονται να δυσκολεύονται όταν έρχονται αντιμέτωπα με νέες καταστάσεις και πράγματα, ή όταν γίνονται αλλαγές στο πρόγραμμά τους.
Οι γονείς συχνά προσπαθούν να κάνουν τη ζωή των παιδιών τους προβλέψιμη, ώστε εκείνα να νιώθουν ασφάλεια και άνεση. Διατρέχοντας όμως τους καιρούς μίας πανδημίας, τίποτα δεν είναι προβλέψιμο. Οι αλλαγές συνθηκών ζωής είναι αλλαγές σημαντικές τις οποίες το παιδί πρέπει να μάθει και να προσαρμοσθεί σε αυτές. Πώς, λοιπόν, θα προετοιμάσουν τα παιδιά τους για την αλλαγή;
Καταλυτικό ρόλο διαδραματίζει η στάση των ίδιων των γονέων σε μία αλλαγή. Η θετική στάση απέναντι στις αλλαγές διδάσκει στα παιδιά ότι η αλλαγή αποτελεί φυσιολογικό μέρος της ζωής, όχι κάτι δυσάρεστο και επώδυνο. Αυτό δεν σημαίνει πως θα αγνοήσετε ή θα κοροϊδέψετε το συναίσθημα ενός παιδιού το οποίο δυσκολεύεται. Επικυρώστε τα συναισθήματα των παιδιών και αναγνωρίστε τη δυσκολία που ενέχει μία αλλαγή. Οι περισσότεροι άνθρωποι και ιδιαίτερα τα παιδιά έχουν την τάση να αντιδρούν με ανασφάλεια, αβεβαιότητα, άγχος και αγωνία στις αλλαγές.
Γιατί είναι σημαντικό οι γονείς να διδάξουν στα παιδιά την προσαρμογή στις αλλαγές;
«Προσαρμογή» χαρακτηρίζεται η διαδικασία όπου κάποιος προσπαθεί να προσαρμόσει την συμπεριφορά του ώστε να αναπτύξει την καλύτερη δυνατή σχέση με το καινούργιο περιβάλλον, συνθήκες, ανθρώπους, κλπ. Πάντα η προσαρμογή είναι συνδεδεμένη με την «αλλαγή». Η έννοια της αλλαγής βοηθά το παιδί να καλλιεργήσει χρήσιμες δεξιότητες, όπως η επίλυση προβλημάτων και ο αυτοέλεγχος, αναπτύσσοντας ωριμότητα και ψυχική ανθεκτικότητα. Συνεπώς, τα παιδιά χτίζουν την προσωπική τους ταυτότητα και διαμορφώνουν την προσωπικότητα τους, ενισχύοντας έτσι και την αυτοπεποίθηση τους.
Οι γονείς, λοιπόν, μπορούν να προετοιμάσουν ψυχολογικά τα παιδιά τους αρχικά δίνοντας χώρο και χρόνο για συζήτηση πριν από κάποια επερχόμενη αλλαγή. Απαντήστε σε οποιαδήποτε απορία έχουν και φροντίστε να χρησιμοποιήσετε απλό λόγο. Επεξηγήστε τι θα ακολουθήσει ώστε να νιώσουν ασφάλεια. Οι γονείς θα πρέπει να μην υποβαθμίζουν τις ανησυχίες του παιδιού, να δείχνουν κατανόηση και σεβασμό, να το ακούν επιδεικνύοντας ωστόσο σταθερότητα και συνέπεια στις αποφάσεις τους και να το βοηθούν να επιλύσει τα προβλήματά του. Οι γονείς χρειάζεται επίσης να λεκτικοποιούν και να καθρεφτίζουν στο παιδί όσα εκείνο δυσκολεύεται να εκφράσει. Σημαντικό είναι επίσης να του εμφυσήσουν αισιοδοξία, ελπίδα και ρεαλιστικές προσδοκίες για τη νέα κατάσταση.
Τα θετικά λόγια ενθάρρυνσης εμπνέουν τα παιδιά να δούνε θετικά την αλλαγή, την καινούργια εμπειρία και να πιστέψουν στον εαυτό τους. Η επιβράβευση ότι κάθε συμπεριφορά του παιδιού ως προς την αλλαγή, όσο αυτονόητη και μικρή και αν είναι, είναι σημαντική και θεμιτή. Παραδείγματος χάριν, παρέχουμε θετική επιβράβευση ακόμα και αν ετοιμάσει την σχολική του τσάντα ή τακτοποιήσει τα βιβλία του. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι σε κάθε ηλικία κάθε πράξη, όσο μικρή και αν είναι, είναι αξιόλογη. Με αυτό τον τρόπο εμπνέουμε στο παιδί ότι η αλλαγή μπορεί να φέρει θετικές εμπειρίες.
Διατηρήστε τα όρια, τους κανόνες και τη ρουτίνα της οικογένειας στην περίοδο της αλλαγής, ώστε το παιδί να συνεχίζει να αισθάνεται ασφάλεια και σταθερότητα. Η θα γίνει σημείο αναφοράς και ασφάλειας για το παιδί.
Δώστε χρόνο στο παιδί προκειμένου να προσαρμοστεί στην αλλαγή. Μην απαιτείτε το παιδί να το κάνει εδώ και τώρα, αλλά δώστε του την ευκαιρία, ανάλογα με το χαρακτήρα και την ηλικία του, να προσαρμοστεί, όπως αυτό έχει ανάγκη. Κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό στην προσαρμογή και την αλλαγή. Ο γονιός πρέπει να σεβαστεί αυτόν τον ρυθμό.
Το σημαντικότερο βήμα στην προετοιμασία του παιδιού για μία αλλαγή είναι να το διαβεβαιώσετε ότι πάντα θα είστε συναισθηματικά παρόντες και διαθέσιμοι, με ανοιχτά αυτιά και καρδιά για να ακούσετε πρώτοι τις αγωνίες του, να μοιρασtείτε μαζί του τις εμπειρίες του αλλά και να λύσετε τις απορίες του.
Ένα από τα σημαντικότερα «δώρα» που μπορεί να κάνει ένας γονιός στο παιδί του είναι να του διδάξει την ευελιξία και την προσαρμογή στην αλλαγή. «Δεν είναι οι πιο δυνατοί ή οι πιο έξυπνοι που επιβιώνουν, αλλά εκείνοι που προσαρμόζονται καλύτερα στις εξελίξεις», είπε ο Κάρολος Δαρβίνος.
Μυρτώ Αλατζάκη
Ψυχολόγος BSc.|Thera-Be
