ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ: TIPS ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ - Thera-Be | Κωνσταντίνος Βασιλείου
1728
post-template-default,single,single-post,postid-1728,single-format-standard,ajax_fade,page_not_loaded,,qode_grid_1300,footer_responsive_adv,qode-child-theme-ver-1.0.0,qode-theme-ver-12.0.1,qode-theme-bridge,wpb-js-composer js-comp-ver-6.7.0,vc_responsive

ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ: TIPS ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

Υλικό Ανάπτυξης Προσοχής

ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ: TIPS ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ

 

Σε πολλά παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες σχετιζόμενες με τη μάθηση, τα ελλείμματα προσοχής δυσχεραίνουν την επίδοση και συμμετοχή τους. Αντίστοιχα, παιδιά με διαγνωσμένα ελλείμματα προσοχής, συχνά παρουσιάζουν δυσκολίες μάθησης. Και στις δύο περιπτώσεις η σχολική επιτυχία βρίσκεται σε κίνδυνο αγγίζοντας έμμεσα τις κοινωνικές δεξιότητες και τη συμμετοχή.

Η προσοχή και η μάθηση αποτελούν ξεχωριστές έννοιες οι οποίες αλληλεξαρτώνται. Όσο σαφέστερη η σχέση τους στον νου γονέων και ειδικών τόσο καλύτερη και η αντίληψη της δυσκολίας αλλά και αποτελεσματικότερη η αντιμετώπισή της. Μία διαταραγμένη λοιπόν προσοχή κάνει το παιδί αδύναμο καταγραφέα ερεθισμάτων αλλά και συλλέκτη πληροφοριών. Όσο πιο αδύναμη η συλλογή πληροφοριών τόσο λιγότερες διαθέσιμες πληροφορίες αποστέλλονται στον γλωσσικό επεξεργαστή του παιδιού. Λιγότερες πληροφορίες στον επεξεργαστή σημαίνουν λιγότερες νοητικές λειτουργίες σε εγρήγορση αλλά και λιγότερες ευκαιρίες του παιδιού να αφομοιώσει πληροφορίες. Τέλος, η μειωμένη αφομοίωση πληροφοριών συνεπάγεται δυσκολία επίτευξης του στόχου που στην προκειμένη είναι η γλωσσική ανάπτυξη.  Άρα σαν επί μέρους μηχανές του ίδιου εργοστασίου, ας δούμε την μάθηση ως:

Η ενίσχυση του παραπάνω μηχανισμού επιτυγχάνεται είτε αυτόματα, κλείνοντας την κουρτίνα ενός δωματίου είτε, πιο σπάνια,  μέσω της λήψης φαρμάκων χορηγούμενων από παιδοψυχίατρο. Παρακάτω παρατίθενται 6 βήματα ενίσχυσης ή αντιστάθμισης των δυσκολιών προσοχής:

  1. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί είναι σε θέση να καταγράψει πληροφορίες μέσω των αισθητήριων οργάνων του. Αποσαφηνίστε με τη βοήθεια του γιατρού σας την οπτική και ακουστική του οξύτητα (εκτίμηση οφθαλμιάτρου/οπτομέτρη, ΩΡΛ/ακοολόγου).

     

  2. Μελετήστε το παιδί ως σύνολο, εξετάζοντας τη συμμετοχή του στα διάφορα κοινωνικά περιβάλλοντα. Μία μη λειτουργική σχέση με τον δάσκαλο, μία παρεξήγηση στο διάλειμμα, μία διένεξη με έναν γονέα ή μία αδυναμία ένταξης στην ομάδα συνομηλίκων, μπορεί να εκφραστεί ως αποφυγή και απόσυρση. Ένα παιδί στην περίπτωση αυτή δε γίνεται δυνατός δέκτης πληροφοριών, καταγράφει πιο φτωχά, η προσοχή του αποσπάται μακριά από τον στόχο και οι πραγματικές ικανότητες προσοχής του επικαλύπτονται. Στην περίπτωση σημαντικής απόσυρσης, έλλειψης κινήτρου ή διαταραχής διάθεσης, μία εκτίμηση από παιδοψυχολόγο συνιστάται.

     

  3. Κάνετε σαφές στο παιδί το πρόγραμμά του. Το παιδί πρέπει να έχει πρόσβαση στο πρόγραμμά του είτε μέσω παρακολούθησης παραδοσιακού εβδομαδιαίου προγράμματος (στην περίπτωση παιδιών που διαβάζουν) είτε μέσω οπτικοποιημένου προγράμματος (σε παιδιά προσχολική ηλικίας). Ιδανικά, το παιδί πρέπει να είναι καλός γνώστης τόσο του τι θα συμβεί μέσα στην εβδομάδα του όσο και του τι θα συμβεί σε ένα τέταρτο της ώρας, κατά την εκτέλεση δραστηριοτήτων. Χρησιμοποιήστε απλά σκίτσα που αντιπροσωπεύουν τις δραστηριότητες του παιδιού και φτιάξτε ένα οριζόντιο πλάνο (π.χ. 4 εικόνων υπό τη μορφή κόμικ). Κάθε δραστηριότητα που ολοκληρώνει το παιδί τη σβήνει, και προχωρά στην επόμενη. Συνδυάζοντάς το με μία τελική ενίσχυση (π.χ. βόλτα στο πάρκο), τα παιδιά που γνωρίζουν τι προηγείται, τι έπεται, πόσο θα διαρκέσει κάθε δραστηριότητα και πότε έρχεται το διάλειμμα, οργανώνονται καλύτερα και εστιάζουν την προσοχή τους με μεγαλύτερη επιτυχία.

     

  4. Φροντίστε το περιβάλλον στο οποίο το παιδί θα θέλατε να κάνει μία στοχοκατευθυνόμενη δραστηριότητα (π.χ. κατασκευή μίας χειροτεχνίας, ολοκλήρωση δραστηριότητας για το σχολείο), να μην έχει περιττά ερεθίσματα. Για παράδειγμα κλείστε πιθανά ξεχασμένες ανοικτές ντουλάπες, μαζέψτε το πάτωμα από τα σκορπισμένα παιχνίδια του παιδιού, φροντίστε τα αδερφάκια να βρίσκονται σε άλλο δωμάτιο.

     

  5. Ως συνέχεια του παραπάνω, σε κάποια παιδιά η έντονη διάσπαση έρχεται ως αποτέλεσμα ανεπαρκούς αισθητηριακής επεξεργασίας του παιδιού, δηλαδή ανεπαρκούς ικανότητας να αφομοιώσουν ομαλά τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Πολλά από αυτά, στον τρόπο που επεξεργάζονται τα ερεθίσματά μπορεί να είναι υποευαίσθητα (δηλ. να αναζητούν έντονα ερεθίσματα προκειμένου να ρυθμιστούν όπως έντονες πιέσεις στο σώμα ή μάσηση του μολυβιού τους) ή υπερευαίσθητα (δηλ. να αποφεύγουν συγκεκριμένα ερεθίσματα που τα υπερφορτίζουν όπως έντονο φωτισμό ή συγκεκριμένες υφές ρούχων επάνω τους). Στην περίπτωση που σας προβληματίζει η αναζήτηση ή μη ερεθισμάτων, φροντίστε να πάρετε μία εκτίμηση σχετικά με τα επίπεδα αισθητηριακής επεξεργασίας από εξειδικευμένους ειδικούς θεραπευτές (εργοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, ψυχολόγο) στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (Sensory Integration, S.I.).

     

  6. Τέλος, και εφόσον όλα τα παραπάνω δε φέρνουν ιεραρχικά μικρές αλλαγές, μία νευροβιολογική εκτίμηση από παιδοψυχίατρο ή παιδονευρολόγο, θα μπορούσε να αναδείξει ένα οργανικό έλλειμμα της προσοχής. Στην περίπτωση αυτή οι αντισταθμιστικές τεχνικές λειτουργούν φτωχά ενώ τα ελλείμματα της προσοχής θα κάνουν την καθημερινότητα του παιδιού μη λειτουργική.

     

Τα παιδιά είναι οι πιο ζωηροί αναζητητές της ζωής. Το περιβάλλον τούς παρέχει εκατομμύρια ερεθίσματα ως καύσιμο για την ανάπτυξή τους. Ενισχύοντας την προσοχή τους, τα παιδιά τρέχουν με τον καλύτερο δυνατό κινητήρα!

Κωνσταντίνος Βασιλείου
Λογοθεραπευτής S.I. MSc. PhD cand.|Thera-Be