ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ - Thera-Be | Κωνσταντίνος Βασιλείου
675
page-template-default,page,page-id-675,ajax_fade,page_not_loaded,,qode_grid_1300,footer_responsive_adv,qode-child-theme-ver-1.0.0,qode-theme-ver-12.0.1,qode-theme-bridge,wpb-js-composer js-comp-ver-6.7.0,vc_responsive
 

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ

Γνωστικές Διαταραχές

Ήπια Γνωστική Διαταραχή

Η ήπια γνωστική διαταραχή είναι ένα πρόδρομο στάδιο της άνοιας ή της νόσου Alzheimer.Οι ασθενείς που πάσχουν από ΗΓΔ εμφανίζουν ήπιες διαταραχές μνήμης ή δυσκολίες στην λήψη αποφάσεων, αλλά οικαθημερινές τους δραστηριότητες παραμένουν ανέπαφες (π.χ. μαγειρεύουν, οδηγούν, δεν αποπροσανατολίζονται, φροντίζουν μόνοι τον εαυτό τους, λαμβάνουν μόνοι τους την φαρμακευτική αγωγή). Ο πιο συχνός τύπος ήπιας γνωστικής διαταραχής, είναι ο αμνησιακός, όπου οι ασθενείς δεν μπορούν να ανακαλέσουν πρόσφατες πληροφορίες, αλλά περιγράφουν εύκολα αυτοβιογραφικά γεγονότα.Σημαντικό για την διάγνωση της νόσου είναι αυτές οι διαταραχέςναείναιασύμβατεςμε την ηλικία του ασθενούς και το φυσικό γήρας.

Στους τύπους της Ήπιας Γνωστικής Διαταραχής ανήκουν:

 

ΗΓΔ Αμνησιακού τύπου: Το άτομο μπορεί να αρχίσει να ξεχνάει σημαντικές πληροφορίες που παλαιότερα αυτός ή αυτή θα θυμόταν εύκολα, όπως συναντήσεις, συνομιλίες ή τα πρόσφατα γεγονότα .

 

ΗΓΔ μη Αμνησιακού τύπου: Στο άτομο επηρεάζονται οι δεξιότητες της σκέψης του, αλλά η μνήμη του παραμένει ανέπαφη. Οι δεξιότητες σκέψης που μπορεί να επηρεαστούν από την ΗΓΔ μη αμνησιακού τύπου περιλαμβάνουν την ικανότητα να παίρνει αποφάσεις, να διακρίνει τους ήχους, να έχει αίσθηση του χρόνου. Σε άλλες περιπτώσεις οι πάσχοντες αδυνατούν να ακολουθήσουν την ακολουθία των βημάτων που απαιτούνται για να ολοκληρωθεί ένα πολύπλοκο έργο ή υπάρχει έκπτωση της οπτικής του αντίληψης.

Η Άνοια είναι ένα επίκτητο εγκεφαλικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από εξασθένηση της γνωστικής λειτουργίας σε δύο ή περισσότερους γνωστικούς τομείς (π.χ. μνήμη, εκτελεστικές λειτουργίες, προσοχή, γλώσσα, κοινωνική γνώση και κρίση, ψυχοκινητική ταχύτητα, οπικοχωρικές ή οπτικοακουστικές ικανότητες). Η γνωστική εξασθένηση δεν αποδίδεται εξ ολοκλήρου στην φυσιολογικήγήρανση και παρεμποδίζει σημαντικά την ανεξαρτησία στην απόδοση καθημερινών δραστηριοτήτων του ατόμου. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η γνωστική εξασθένηση αποδίδεται ή υποτίθεται ότι οφείλεται σε νευρολογική ή ιατρική πάθηση που επηρεάζει τον εγκέφαλο, τραύμα, διατροφική ανεπάρκεια, χρόνια χρήση ειδικών ουσιών ή φαρμάκων ή έκθεση σε βαρέα μέταλλα ή άλλες τοξίνες. Οι άνοια έχει αρκετές μορφές με βασική την άνοια τύπου Alzheimer.

 

Alzheimer: Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική ασθένειατου εγκεφάλου, που προκαλεί την καταστροφή μεγάλου αριθμού νευρικών κυττάρων. Η νόσος αυτή αποτελεί τη βασικότερη αιτία πρόκλησης άνοιας στον άνθρωπο, επηρεάζοντας τμήματα του εγκεφάλου που ελέγχουν σημαντικές λειτουργίες όπως η σκέψη, η ομιλία, η μνήμη και η συμπεριφορά. H ηλικία είναι ο βασικότερος παράγοντας κινδύνου. Όσο αυξάνεται πολλαπλασιάζεται καιη πιθανότητα προσβολής από τη νόσο. Η εμφάνιση της ασθένειας, η σοβαρότητα, η ταχύτητα επιδείνωσης, η διαδοχική εκδήλωση των συμπτωμάτων και η προοδευτική αποδόμηση της προσωπικότητας, διαφέρουν σημαντικά από ασθενή σε ασθενή. Μερικά από τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι η δυσκολία στην αναγνώριση συγγενών ή φίλων, η ανικανότητα απομνημόνευσης ονομάτων, αντικειμένων και ημερομηνιών, τα ελλείμματα μνήμης, η αδυναμία αυτοσυντήρησης, η υποδομημένη σκέψη & ομιλία, ο αποπροσανατολισμός, η αδυναμία συγκέντρωσης &εκτέλεσης απλών εντολών και τα καταθλιπτικά συμπτώματα.

 

Αγγειακή Άνοια: Η Αγγειακή Άνοια είναι η δεύτερη πιο συχνή άνοια μετά την νόσο Alzheimer. Είναι μια κατάσταση που προκαλεί προβλήματα στην σκέψη, το σχεδιασμό, την κρίση, τη μνήμη και άλλες λειτουργίες του εγκεφάλου. Κύρια αιτία της νόσου είναι η μειωμένη ροή αίματος που συνήθως προκαλεί βλάβη στον εγκέφαλο. Μπορεί να αναπτυχθεί μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, χωρίς αυτό να είναι ο κανόνας. Η βαρύτητα του ανοϊκού συνδρόμου εξαρτάται από την έκταση της βλάβης που προκλήθηκε το εγκεφαλικό αλλά και από την εντόπιση του εγκεφαλικού (τοποθεσία στον εγκέφαλο). Άλλες αιτίες που μπορούν προκαλέσουν την νόσο είναι καταστάσεις που μειώνουν την κυκλοφορία των αγγεία, στερώντας τον εγκεφάλου από την ζωτικής σημασίας οξυγόνο και άλλων θρεπτικών ουσιών. Παράγοντες που επηρεάζουν την ομαλή καρδιακή λειτουργία όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η κολπική μαρμαρυγή, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη και το κάπνισμα μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας αγγειακής. Επίσης μικροέμφρακτα, μικρο-εγκεφαλικά που δεν παρουσιάζουν άλλη κλινική συμπτωματολογίαμπορούν να προκαλέσουν αμνησιακά φαινόμενα αγγειακής αιτιολογίας.

 

H Άνοια με σωμάτια Lewy : είναι μία εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη και εναπόθεση σωματιδίων (σωμάτια lewy) στον φλοιό του εγκεφάλου, τα οποία περιέχουν μία πρωτεΐνη,την α-συνουκλείνη. Η παθολογική εναπόθεση αυτής της πρωτεΐνηςβρίσκεται και σε άλλες νόσους όπως Parkinsonκαι Alzheimer. Αυτό οδηγεί σε μία μεγάλη αλληλο-επικάλυψη συμπτωμάτων μεταξύ αυτών των τριών ασθενειών με αποτέλεσμα η διάγνωση της να καθυστερεί αρκετά. Η άνοια με σωμάτια Lewy αποτελεί το τρίτο πιο κοινό αίτιο άνοιας (μετά το Αlzheimer και την αγγειακή άνοια) προκαλώντας προϊούσακαι εξελισσόμενη μείωση των πνευματικών ικανοτήτων του ατόμου. Αποτελεί το 10-20% του συνόλου των ανοιών παγκοσμίως. Σύμφωνα με την αμερικάνικη εταιρεία άνοιας το 80% των ασθενών που πάσχουν από Lewy έχουν λανθασμένη αρχική διάγνωση. Τα κύρια συμπτώματα είναι οι οπτικές παραισθήσεις-ψευδαισθήσεις που μπορούν να πάρουν τη μορφή αντικειμένων, ανθρώπων η και ζώων (συνήθως δεν προκαλούν στον ασθενή ανησυχία και μπορεί να είναι από τα πρώτα συμπτώματα της νόσου), έντονες διακυμάνσεις της νοητικής κατάστασης μέσα στην ημέρα ή και από μέρα σε μέρα, παρκινσονικά συμπτώματα (τρόμος, βραδύτητα κινήσεων, δυσκαμψία μυών), γνωστικά προβλήματα (σύγχυση, μείωση της προσοχής, διαταραχές μνήμης), διαταραχές αυτόνομου νευρικού συστήματος (αρτηριακή πίεση, εφίδρωση, εντερικές δυσλειτουργίες), διαταραχές ύπνου με έντονα όνειρα και κατάθλιψη.

 

Μετωπο-κροταφική Άνοια: Είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος και εμφανίζεται όταν νεκρώνονται τα νευρικά κύτταρα στους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς του εγκεφάλου. Συνήθως προσβάλλει άτομα ηλικίας 40 έως 65 ετών –σε αντίθεση με τον συνηθέστερο τύπο άνοιας, τη νόσο Αλτσχάιμερ, που επηρεάζει άτομα άνω των 65. Τα χαρακτηριστικά των ασθενών, όπως δηλώνει άλλωστε και η ονομασία της άνοιας αυτής, σχετίζεται με τις μετωπιαίες και κροταφικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Οι ασθενείς εκδηλώνουν σημαντικά ελλείμματα σε δοκιμασίες λήψης αποφάσεων και ρίσκο, παίρνοντας συνήθως αποφάσεις μη συμφέρουσες για τον εαυτό τους. Ένα άτομο μπορεί να παραμελεί την προσωπική του υγιεινή ή να κάνει μικροκλοπές. Οι άνθρωποι με αυτές τις διαταραχές δεν μπορούν να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους ή άλλα συμπτώματα. Ο ρυθμός εξέλιξης των συμπτωμάτων και η διάρκεια της ασθένειας διαφέρουν μεταξύ των ασθενών. Υπάρχουν πέντε τύποι μετωπο-κροταφικής άνοιας και κάθε τύπος ακολουθεί ένα πρότυπο όπου τα συμπτώματα του αρχικού σταδίου γίνονται πιο έντονα και προκαλούν αναπηρία εντός 10 ετών.Η εξασθένιση της μνήμης παρουσιάζει διαφορετικό πρότυπο από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η ασθένεια στερεί σταδιακά από τους πάσχοντες βασικές λειτουργίες όπως η σκέψη, η ομιλία, η βάδιση και η κοινωνική επαφή. Η διαταραχή στους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς οδηγεί σε απάθεια, μειωμένη ενόραση και ελλείμματα στο σχεδιασμό και την οργάνωση, ενώ κάποιοι ασθενείς παρουσιάζουν στερεοτυπικές συμπεριφορές, αυξημένη όρεξη, κυρίως, για γλυκά και σε πιο προχωρημένα στάδια αυξημένη γενετήσια συμπεριφορά.

 

Άνοια νόσου Parkinson: Η άνοια λόγω της νόσου του Πάρκινσον αναπτύσσεται μεταξύ των ατόμων με ιδιοπαθή νόσο του Πάρκινσον και χαρακτηρίζεται από εξασθένιση της προσοχής, της μνήμης, της εκτελεστικής και της οπτικο-χωρικής λειτουργίας, καθώς και συμπεριφορικά και ψυχιατρικά συμπτώματα όπως μεταβολές στις επιδράσεις, απάθεια και παραισθήσεις. Η εμφάνιση είναι ύπουλη και η πορεία περιλαμβάνειβαθμιαία επιδείνωση των συμπτωμάτων. Ο πρωταρχικός παθολογικός συσχετισμός είναι ο εκφυλισμός των σωματίων Lewy κυρίως στα βασικά γάγγλια και όχι στον φλοιό, όπως είναι χαρακτηριστικό της άνοιας λόγω της νόσου του Lewy.

 

Άνοια
Νόσος Huntington

Η νόσος Huntington αποτελεί γενετική νευροεκφυλιστική διαταραχή, η οποίαεπηρεάζεισταδιακά τη φυσική, γνωστική και συναισθηματική κατάσταση του ατόμου που νοσεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πρώτα συμπτώματα εκδηλώνονται σε ηλικία μεταξύ των 30 και 50 ετών, ενώ σπανιότερα μπορεί να εκδηλωθούν σε μικρότερη ή μεγαλύτερη ηλικία (περίπου στο 5-10% των περιπτώσεων τα πρώτα συμπτώματα παρουσιάζονται σε ηλικία μικρότερη των 20 ετών (juvenile Huntington disease), ενώ σε ένα 10% μετά την ηλικία των 60. Η διεπιστημονική προσέγγιση, η στήριξη και η φροντίδα από ειδικούς (γενετικούς συμβούλους, ψυχολόγους, νευρολόγους, διατροφολόγους, φυσιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχιάτρους κ.ά.) μπορεί να προσφέρει μια καλύτερη ποιότητα ζωής στις οικογένειες που επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από τη Νόσο. Τα συμπτώματα της ποικίλουν σε συμπεριφορικά/συναισθηματικά, (εκνευρισμός/ευερεθιστότητα, άγχος, κατάθλιψη, εκρήξεις θυμού, εναλλαγές διάθεσης, κοινωνική απόσυρση), κινητικά (νευρικότητα, ακούσιες κινήσεις-χορεία, έλλειψη συντονισμού κινήσεων, δυσκολία ομιλίας, κατάποσης, ισορροπίας στο περπάτημα) και γνωστικά (προβλήματα στην βραχύχρονη μνήμη, δυσκολία οργάνωσης και συγκέντρωσης, δυσκολία επίλυσης καθημερινών προβλημάτων).

 

Η Kρανιοεγκεφαλική Kάκωση (Κ.Ε.Κ) χαρακτηρίζεται από οποιοδήποτε τραύμα στο κεφάλι που μπορεί να προκαλέσει κάκωση του κρανίου, του εγκεφάλου ή του τριχωτού της κεφαλής. Συχνά ορίζεται και ως τραυματική εγκεφαλική κάκωση, διάσειση ή τραύμα κεφαλής. Οι Κ.Ε.Κ διαχωρίζονται ανάλογα με τον βαθμό και την μορφολογία της κάκωσης σε ανοιχτά τραύματα και σε κλειστά τραύματα. Τα ανοιχτά τραύματα προκύπτουν όταν έχουν επηρεαστεί οι μήνιγγες και το χτύπημα έχει εισέλθει στον εγκέφαλο. Σε αντίθεση, στα κλειστά τραύματα εντοπίζεται χτύπημα στο κρανίο, αλλά οι μήνιγγες έχουν παραμείνει ανέπαφες και δεν εντοπίζονται κατάγματα. Οι ασθενείς με Κ.Ε.Κ παρουσιάζουν μειωμένη αναγνώριση και ανταπόκριση προς το περιβάλλον, προβλήματα μνήμης, συγκεχυμένη σκέψη και προβλήματα προσανατολισμού σε τόπο και χρόνο. Επίσης, τα προβλήματα λόγου που παρουσιάζουν δεν οφείλονται σε αφασία αλλά κατά πάσα πιθανότητα σε γνωστικές και μνημονικές ελλείψεις. Αυτά χαρακτηρίζονται από δυσκολίες ανάκλησης λέξεων, προβλήματα ακουστικής κατανόησης, παραφασίες, πραγματολογικές δυσκολίες και ασύντακτη δομή. Όσον αφορά την ομιλία επακόλουθο σύμπτωμα αποτελεί η δυσαρθρία καθώς οι ασθενείς με Κ.Ε.Κ παρουσιάζουν προβλήματα οργάνωσης της ομιλίας.

 

Κρανιοεγκεφαλικές Kακώσεις
Βλάβη Δεξιού Ημισφαιρίου

Η Βλάβη Δεξιού Ημισφαιρίου (ΒΔΗ) αποτελεί βλάβη στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου. Τα δυο ημισφαίρια διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις λειτουργίες του σώματος και δεξιότητες. Η δεξιά πλευρά συνήθως είναι υπεύθυνη για τη γνωστική λειτουργικότητα και η αριστερή για τις γλωσσικές και ομιλητικές λειτουργίες. Βλάβη στοπ δεξί ημισφαίριο οδηγεί σε έκπτωση γνωστικών και επικοινωνιακών ικανοτήτων. Συνήθως το άτομο που παρουσιάζει ΒΔΗ δεν έχει επίγνωση της κατάστασής του. Στη ΒΔΗ παρουσιάζονται διαταραχές προσοχής και οπτικό-χωρικές δυσκολίες. Μια από αυτές είναι η μονόπλευρη παραμέληση ή απόρριψη αριστερής πλευράς (αμέλεια). Χαρακτηριστικά, αυτά τα άτομα αμελούν να χτενίζουν την αριστερή πλευρά των μαλλιών τους ή δεν θα φάνε το φαγητό που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του πιάτου τους. Επιπλέον επηρεάζεται και η ανάγνωση και η γραφή καθώς δεν μπορούν να διαβάσουν και να γράψουν από την αριστερή πλευρά του χαρτιού. Γενικότερα αγνοούν οτιδήποτε βρίσκεται στην αριστερή πλευρά τους. Επίσης οι ασθενείς με ΒΔΗ δυσκολεύονται να εκφραστούν σε κατάλληλα πλαίσια και να αναγνωρίσουν συναισθηματικά πλαίσια επικοινωνίας. Η ομιλία τους χαρακτηρίζεται από ακατάληπτη προσωδία, ιδιαίτερα όταν αφορά συναισθήματα όπως λύπη, ενθουσιασμό, έκπληξη, απογοήτευση. Τέλος συνήθως εμφανίζεται έκπτωση στην μνήμη και σε άλλες εκτελεστικές λειτουργίες όπως δυσκολίες στον προσανατολισμό, την οργάνωση, την επίλυση των προβλημάτων και την πραγματολογία.